Kijkje in de keuken: Afsprakenstelsel DSGO - digiGO

Kijkje in de keuken: samenwerken aan het Afsprakenstelsel DSGO

Denise is projectmanager van het DSGO Team Afsprakenstelsel. Met haar team faciliteert ze het proces om samen met de sector het afsprakenstelsel DSGO te ontwikkelen. Hoe gaat dat in z’n werk?

Image

Kun je uitleggen wat het afsprakenstelsel is en waarom het zo belangrijk is? 

Het Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving, ook wel het DSGO, streeft naar betrouwbaar, veilig en toegankelijk data delen in de gehele gebouwde omgeving. Data speelt een steeds belangrijkere rol in de gebouwde omgeving. Er wordt niet alleen meer data gegenereerd, maar data is ook nodig om aan te tonen dat je aan de juiste voorwaarde voldoet, efficiëntie te realiseren en samenwerking te bevorderen.

Het DSGO bestaat uit het afsprakenstelsel, dat definieert op welke manier partijen data kunnen uitwisselen, en voorzieningen om het afsprakenstelsel te gebruiken. Met het afsprakenstelsel DSGO en voorzieningen kunnen we schaalbaar en betrouwbaar data delen in de gehele gebouwde omgeving mogelijk maken, zodat het wiel niet telkens opnieuw hoeft te worden uitgevonden.

Maar hoe werkt dat nou precies, dat maken van afspraken? 

Een afsprakenstelsel gaat om afspraken die je maakt tussen partijen die data willen delen. We faciliteren het proces dat partijen in de gebouwde omgeving afspraken met elkaar maken, die we vervolgens bundelen in het afsprakenstelsel. Het proces van tot afspraken komen is net zo belangrijk als de daadwerkelijke inhoud ervan. Dat zit in verschillende aspecten.

Allereerst kun je geen afspraken maken in je eentje; een afspraak is pas echt een afspraak als betrokken partijen het accepteren als een afspraak. Daarnaast, om tot breed gedragen afspraken te komen is het van essentieel belang dat de volledige gebouwde omgeving goed vertegenwoordigd is. Deze sector is divers, van bouw en infrastructuur tot kleinere bedrijven en grote spelers, van ontwerpers en architecten tot bouwers en assetmanagers. Alleen wanneer al deze partijen gezamenlijk de afspraken – zelfs als er soms moeilijke keuzes gemaakt moeten worden – ook echt als afspraken zien, ontstaat er een basis voor adoptie.

Wat kunnen partijen met versie 0.8? 

Partijen kunnen al aan de aan de slag met het afsprakenstelsel en met versie 0.8 biedt het afsprakenstelsel nog meer mogelijkheden voor datadiensten. Eigenlijk wordt er met elke release meer functionaliteit voor datadiensten toegevoegd aan het afsprakenstelsel. In deze versie worden onder andere de volgende functionaliteiten geïntroduceerd:

  • Het is nu ook mogelijk om je te abonneren op gebeurtenissen (events) binnen een dienst, bijv. zodra bestaande data wordt bijgewerkt. Vooral in de dynamische wereld van bouwlogistiek, waar planningen voortdurend veranderen, is dit van grote toegevoegde waarde. Tijdens het TechXperiment op 16 november kunnen ontwikkelaars ook aan de slag met deze abonnementen op gebeurtenissen.
  • De afspraken rondom autorisatie en delegatie zijn uitgebreid, waarbij meer opties en flexibiliteit zijn toegevoegd. Hiermee ontstaan meer mogelijkheden om aan te geven wie, wat mag doen, met welke datadienst. En dat allemaal op een gecontroleerde en vertrouwde manier.
  • Daarnaast moet het afsprakenstelsel goed worden beheerd. Hoe zorgen we ervoor dat het vertrouwen in het afsprakenstelsel wordt opgebouwd en behouden blijft? Dit stelt eisen aan de operationele processen van zowel de beheerorganisatie als haar deelnemers. We zullen dit onderwerp uitgebreid behandelen op 29 november, ben jij er ook bij?

Niet alleen de reviews, maar ook de use cases waaraan wordt gewerkt in het DSGO-project Adoptie leveren waardevolle input voor de afspraken.

Heb je enkele voorbeelden van wat de sector concreet aandraagt?  

Zeker! Recentelijk hebben we, dankzij waardevolle input vanuit de sector tijdens de publieke review, de rol van ‘Datadienstbroker’ als conceptafspraak toegevoegd. Enkele partijen benadrukten het belang van het officieel opnemen van deze rol. Dit maakt het gemakkelijker voor bijvoorbeeld MKB-bedrijven om via een broker gebruik te maken van datadiensten, en deze rol creëert een vertrouwde positie binnen het stelsel om dit te doen. In de afgelopen werkgroepen hebben we samen invulling gegeven aan wat een broker wel en niet zou moeten doen binnen het DSGO.

Niet alleen de reviews, maar ook de use cases waaraan wordt gewerkt in het DSGO-project Adoptie leveren waardevolle input voor de afspraken. Zo is er onlangs binnen één van deze cases overeenstemming bereikt over onder andere het gebruik van 3D BIM-modellen (waaronder IFC) tussen meer dan 10 betrokken partijen in die case. Lees meer over deze case en de resulterende conceptafspraken in dit artikel: BIM vergunningen Use Case levert eerste specifieke afspraken op.

Dus de adoptie en het maken van afspraken zijn nauw verbonden?

Eigenlijk zijn het Project Adoptie en het Project Afsprakenstelsel twee zijden van dezelfde medaille. Zodra partijen het afsprakenstelsel daadwerkelijk in gebruik nemen, levert dit waardevolle inzichten op over welke aanvullende afspraken nodig zijn. Tegelijkertijd worden de opgestelde afspraken getoetst in de praktijk, waardoor ze verder verfijnd kunnen worden. Uiteindelijk is het afsprakenstelsel pas effectief als het wordt omarmd door de hele sector.

 

Wanneer moeten partijen eigenlijk aan DSGO denken? 

Eigenlijk zou elke organisatie die momenteel overweegt om datagedreven te werken en dus data te delen met andere partijen even moeten stilstaan bij de vraag of ze telkens hetzelfde wiel willen uitvinden, of dat ze op één laagdrempelige, schaalbare manier data willen delen. Door data te delen met het DSGO realiseer je niet alleen de korte termijn waarde van een enkele use case, maar maak je het zowel voor jezelf als de rest van de sector makkelijker, betrouwbaarder en schaalbaar om data beschikbaar te stellen op een gecontroleerde manier. Hiermee kunnen we als sector gezamenlijk op maatschappelijke uitdagingen inspelen, zoals het reduceren van faalkosten, het aanpakken van het woningtekort of het bevorderen van circulariteit!

Mooie ontwikkelingen! En mogen we vragen, wanneer is het af? 

Een afsprakenstelsel is nooit af (zegt Denise met een knipoog). Afsprakenstelsels bewegen mee met de ontwikkelingen van de markt, zoals klantbehoeftes, technische vooruitgang of nieuwe wetgeving. Maar in december kunnen we trots zijn op versie 0.8 en in juli 2024 en leveren we versie 1.0 versie op!

Maar naast deze formele momenten is het relevanter om te kijken wanneer er een eerste echt volwassen versie ligt. En dat is volledig aan de markt. In gesprekken en in werkgroepen kunnen afspraken een goed idee lijken, en lijkt iedereen erachter te staan. Pas bij implementatie blijkt dat afspraken toch niet zo werken zoals beoogd. Daarom kunnen we pas van een eerste volwassen versie spreken, als voldoende partijen daadwerkelijk implementeren en gebruiken. Het afsprakenstelsel is immers van en voor de deelnemers, dus zij bepalen gezamenlijk wanneer het ‘af genoeg’ is.

Waar staan we nu met de ontwikkeling van het afsprakenstelsel? 

Aan het eind van dit jaar zal versie 0.8 van het afsprakenstelsel in concept beschikbaar zijn. We bevinden ons momenteel midden in de derde iteratie van de ontwikkeling van het afsprakenstelsel, waarbij we net vruchtbare werkgroepsessies hebben afgerond. In deze werkgroepen bespreken we onderwerpen waarover vragen bestaan of die voor discussie vatbaar zijn, zodat de sector invulling kan geven aan de conceptafspraken.

Vervolgens begint de publieke review: vanaf 27 oktober wordt een nieuwe versie van het afsprakenstelsel beschikbaar gesteld voor de hele sector, waarop ze tot 9 november schriftelijke opmerkingen kunnen geven. Deze opmerkingen worden dan besproken tijdens het publieke review-evenement. Deze keer vinden de publieke reviews (voor functioneel en juridisch) plaats op 16 november tijdens de D-days en (voor technisch) op 29 november. Afhankelijk van jouw expertisegebied, kun je deelnemen aan een van deze sessies! Dus als je betrokken wilt zijn bij het maken van afspraken, zorg ervoor dat je je aanmeldt voor deze sessies via de bijgevoegde links.

Meer nieuws